Dünya Emekçi Kadınlar Günü her yıl 8 Mart’ta kutlanan ve Birleşmiş Milletler tarafından tanımlanmış uluslararası bir gündür. Böyle bir gündeİstatistik Kurumu tarafından üretilen veriler ışığında,kadına ait ileriye dönük politikalarda yol gösterici olacak bazıistatistiklerin kamuoyu ile paylaşılmasının faydalı ve anlamlı olacağı inancındayız.

Kadın Nüfusumuz ve Yaş Yapısı:

İstatistiklere göre Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde nüfusun%46’sınıkadınlar oluşturmaktadır.

Özellikle sosyo-ekonomik planlamalar yaparken nüfusun yaş yapısı çok önem kazanmaktadır. Nüfusu yaş gruplarına ayırıp analiz ederken,başta çalışma çağındaki nüfus ve çalışma çağında olmayan nüfusun incelenmesinde yarar vardır. Birleşmiş Milletler ‘in belirlediği ölçütlere göre 0-14 yaş grubundakiler çocuk, 15-64 yaş grubundakiler yetişkin veya çalışma çağındaki nüfus, 65 ve üzeri yaş grubu ise yaşlı nüfus olarak sınıflandırılmaktadır.

KKTC ‘de Kadın Nüfusun Yaş GruplarınaGöre Dağılımı:

Yaş grupları

Kadın Nüfus 2020

Kadın Nüfus içindeki Oran%

Toplam

174869

100.0

0-14

25586

14.6

15-64

129659

74.2

65+

19624

11.2

Kadınlar Daha Uzun Yaşıyor
 

2019 yılı için doğuşta beklenen yaşam süresi, erkeklerde 81.1 ve kadınlarda 84.4 yıl olarak hesaplanmıştır. Genel olarak kadınlar erkeklerden daha uzun süre yaşamaktadır.

Kadınlardaki ortalama evlenme yaşı:

Yıl

Kadın Ortalama Evlenme Yaşı

2015

29,4

2016

29,9

2017

29,7

2018

30,0

2019

30,4

Ülkemizde kadınlardaki ortalama evlenme yaşı gittikçe yükselmektedir. Kadınlarımızın önceki yıllara oranla daha eğitimli olmaları, eğitim süresinin uzayıp evlilik süresinin gecikmesinde bir sebep olabileceği gibi çeşitli nedenlerle değişen bakış açıları daevlilik yaşlarının yükselmesinde belirleyici olabilmektedir.

Evlenmeler ve Boşanmalar:

Yıl

Evlilik

Boşanma

2015

1254

798

2016

1204

841

2017

1205

864

2018

1144

937

2019

1151

897

2015 yılında evlenen çiftlerin sayısı 1254 iken bu sayı 2019 yılında 1151’e düşmüştür. Boşanmalarda ise 2015 yılında 798 boşanma gerçekleşirken bu sayı 2019 yılında 897’ye yükselmiştir. Oransal olarak beş yıllık sürede evliliklerde %8,2’lik bir düşüş yaşanırken boşanmalarda ise %12,4 ‘lük bir artış olmuştur.

Hanehalkı İşgücü Anketine(2020) Göre Kadınların Çalışma Hayatındaki Durumu:

İşgücü Göstergeleri

Toplam (%)

Erkek  (%)

Kadın  (%)

İşgücüne katılma oranı

51,1

62,6

37,9

işsizlik oranı

10,1

9,0

12,2

istihdam oranı

45,9

57,0

33,3

genç işsiz oranı

29,3

25,6

34,8

İstihdamdaki gelişmeyi açıklayan önemli bir gösterge olan istihdam oranı ülkemizdekikadınlarda erkeklere oranla daha düşük kalmaktadır. Bunun tam tersine işsizlik oranlarının kadınlarda yüksek olması KKTC‘de kadınların iş aradıkları halde iş bulmakta zorlandıklarını göstermektedir. KKTCnüfusunun%46’sını kadınların oluşturmasına rağmen bu oranın istihdam konusunda aynı oranda temsil edilmediği görülmektedir.

İşgücüne Dahil Olmayan Nüfus:

HanehalkıİşgücüAnketi sonuçlarına göre işgücüne dahil olmayanlardan %59,2 ‘si kadınlardan oluşmaktadır.

İşgücüne dahil olmayankadın nüfus, belli başlı alt gruplara göre incelendiğinde; Ev hanımları %41,5 ile en büyük paya sahiptir. Bunu %17,9 ile öğrenciler, %17,0 ile emekliler ve %7,5 ile çalışamaz halde olanlar takip etmektedir.

Ekonomik Faaliyet:

İstihdam edilen kadınlar %90,9 ile en çok hizmetler sektöründe yer alırken,%1,1 ile en az inşaat sektöründe çalışmaktadır.

EKONOMİK FAALİYETLER

Toplam %

Erkek %

Kadın %

Tarım

3,1

3,4

2,4

Sanayi

10,2

12,5

5,7

İnşaat

7,6

10,9

1,1

Hizmetler

79,1

73,1

90,9

İşteki Durum:

İşteki Durum

Toplam

Erkek

Kadın

Toplam

100,0

100,0

100,0

Ücretli veya maaşlı /yevmiyeli

83,0

81,5

86,0

Kendi hesabına ve işveren

16,2

18,5

11,6

Ücretsiz aile işçisi

0,8

0,0

2,3

Kadınların %86,0’ı ücretli, maaşlı ve yevmiyeli,%11,6’sı kendi hesabına ve işveren, %2,3’ü ise ücretsiz aile işçisi olarak çalışmaktadır.

İstihdam edilen erkeklerin ise %73,1’i hizmetlersektöründe çalışmaktadır. Erkeklerin %81,5’i ücretli, maaşlı ve yevmiyeli,%18,5’i ise kendi hesabına ve işveren olarak çalışmaktadır.

Eğitim Durumu:

Uluslararası karşılaştırmalarda ekonomik göstergelerin yanında sosyal göstergeler de önemlidir. Eğitim sektörü, sosyal göstergeler içinde, ekonominin ihtiyaç duyduğu kaliteli nüfusu yetiştiren temel kaynaktır. 2020 Hanehalkı İşgücü Araştırma sonuçlarına bakıldığı zaman 15 ve daha yukarı yaştaki kadınların en son bitirdikleri eğitim durumları ile ilgili aşağıdaki yapı ortaya çıkmaktadır:

En Son Bitirilen Eğitim Durumu

15 ve daha yukarı yaştaki kurumsal olmayan nüfus

Toplam

Erkek

Erkek %

Kadın

Kadın %

Toplam

289348

154380

53,4

134967

46,6

Bir okul bitirmedi

9363

4295

45,9

5068

54,1

İlkokul

64966

33508

51,6

31458

48,4

İlköğretim

5615

3421

60,9

2193

39,1

Ortaokul veya mesleki ortaokul

41110

23725

57,7

17385

42,3

Genel lise

79692

40924

51,4

38767

48,6

Mesleki veya teknik lise

18608

12324

66,2

6284

33,8

2 veya 3 yıllık yüksekokul

6721

3713

55,2

3008

44,8

4 yıllık yüksekokul veya fakülte

51179

27515

53,8

23664

46,2

Doktora ve Yüksek lisans (5 veya 6 yıllık fakülteler dahil)

12094

4955

41,0

7138

59,0

 2020 İşgücü anketi sonuçlarına göre ülkemizde en son bitirilen eğitim durumu “Doktora ve Yüksek lisans” (5 veya 6 yıllık fakülteler dahil) olanların oranı erkeklerde %41 iken kadınlarda bu oran %59 olarak hesaplanmıştır. Bu durumda Doktora ve Yüksek lisansını tamamlayan kadınlar erkeklerden %1,8 daha fazladır.

Kamu Sektöründeki  Kadın Öğretmen ve Kadın Polislerin Oranı (2019)

Kadın %

ÖĞRETMEN

69,2

POLİS

5,8

POLİS SİVİL

40,9

Kamu ve Özeldeki Kadın Doktor Oranları (2019):

Kadın %

Kamu Doktor

48,8

Özel Doktor

41,0

Okullardaki Kadın Yönetici Oranları (2021):

Kadın %

Müdür

41,4

Müdür Muavini

62,0

Kadınların Siyasal Yaşamda RakamsalTemsiliyeti:

2021

Erkek

Kadın

Cumhurbaşkanlığı

1

0

Başbakan

1

0

Bakanlar Kurulu

9

1

Milletvekili

41

9

Belediye Başkanı

28

0

Belediye Meclis Üyeleri

188

92

Muhtar

169

15

KKTC Üniversite Rektörleri

17

5 (3’ü vekalet)

Üst Kademe Yöneticileri:

Kadın

%

Erkek

%

2015

44

28,9

108

71,1

2016

49

30,4

112

69,6

2017

50

31,6

108

68,4

2018

51

31,9

109

68,1

2019

48

31,0

107

69,0

2020

47

31,3

103

68,7

Ülkemizde üst kademe yöneticileri arasındaki kadın oranının sürekli yükselmesi de eğitim seviyelerinin yükselmesinin bir yansımasıdır. 2015 yılında Üst kademe yöneticilerinin sadece %28,9’u kadınken bu oran 2020yılında %31,3 seviyesine yükselmiştir.

Yıllara Göre Meclisteki Milletvekillerinin Cinsiyet Dağılımı.

Yıl

Erkek

Kadın

1990

48

2

1993

47

3

1998

46

4

2003

46

4

2005

47

3

2009

46

4

2013

46

4

2018

41

9

Belediye Meclis Üyeliğindeki Cinsiyet Dağılımı:

Yıl

Erkek

Kadın

2014

203

69

2018

188

92

Ülkemizde kadınların siyasete katılımı yasa ile desteklenip adayların belirlenmesi aşamasında %30 kota şartı konmuş olmasına rağmen bu oranın meclisteki temsiliyeti %18 olarak gerçekleşmiştir(41 Erkek 9 Kadın).

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kadınların siyasete katılımlarında önceki dönemlere göre artış gözlenmiş olsa da, bu oran, hem arzu edilen eşit temsilden çok uzak, hem de dünya ortalamasının çok altındadır.

Avrupa Birliği'nin temel değerlerinden bir tanesi olan Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri; Kadınların güçlendirilmesinin, ticarette verimliliğin, ekonomik büyümenin, sosyal uyum ve soysal adaletin arttırılmasında kilit öneme sahip olduğu unutulmamalıdır.

Bu bilgiler ışığında İstatistik Kurumu Başkanı olarak,gelecek nesillerimize karşı en temel sorumluluğumuzun toplumsal cinsiyet adaletini gerçekleştirmek olduğunu bir kez daha paylaşır, kadınların yaşadığı bütün sorunların çözümü için bugünün bir başlangıç olmasını temenni eder, tüm kadınlarımızın 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’ kutlar, sevgi ve saygılar sunarım.

                                                  İstatistik Kurumu Başkanı

Yrd. Doç.Dr. Türel ÖZER ÖKSÜZOĞLU     

Editör: TE Bilisim