“E-Ticaret Yasası Hazırlanmalı. Bu süre içerisinde tedbir  alınmazsa ithalat işi yapan işletmeler gelir kaybı yaşayacak, yani devlet gelir kaybedecek.”

Pandemi ile birlikte dünya ortak ekonomi lugatı  konuşmaya başladı. Bu kavramlar evrensel sorun olan pandemide en çok kullanılan kavramlardır. Bu kavramları evrensel ve ülke gerçekleri dikkate alınarak değerlendirilmeli, gerekli yasalar ve tüzükler güncellenmelidir.

“Ekonomik verimlilik, Kalkınma planı, Gelir artırmak, Tasarruf, Sosyal gelişim, Toplumsal duyarlılık, Sektörel gelişmeler, Yeni iş alanları,İnsan kaynağı, Digitalleşme, Inovosyon, İş ve güç birliği, Üretim odaklı ekonomi, Yerelden merkeze yönetim, Katılımcılık, Sosyal Devlet, Merkezi denetim sistemi, ARGE, İşsizlik, Gelir dağılımı dengesi ve Katma Değer Yaratan Ürünler”.

Sizce KKTC ‘nin ekonomik lugatı  nedir?

                                      ∞∞∞∞∞∞∞∞∞∞∞∞∞∞∞∞

Pandeminin etkilerinden ekonomideki daralma ile birlikte tüm ülkeler tedbirler aldılar. Her ülke kendi tedbirlerini  ekonomik kalkınma  planı temelinde“Ekonomide  verimlilik artırılması”  esas düşünce olmuştur. Bu düşünce ile global krizi  fırsata çevirmek isteyen ülkeler gerek global gerekse ülkesindeki pandemi etkisinin durum analizini yapmıştır. Elde edilen sonuçlar ışığında da ülkeler arası ve ülke içi kurumlar arası işbirliği kurularak  var olan 10-15 yıllık ekonomik kalkınma planları  revize edilmekte ve gerekli yasa çalışmaları yapılmaktadır.

Ülkemize özgü ekonomik kalkınma planını hazırlanmalıdır. Ülkemizdeki “Bölge ve sektörel kalkınma planını” hazırlanırken yeni dünya düzenindeki ekonomik gelişmeler ve pandemi ile değişen “Ticari davranış ve tüketim alışkanlıkları” nı dikkate almalıyız.

Uluslararası (Dünya Bankası Ticari/Ekonomik,Türkiye Ekonomik Örgütler ve Xsights Araştırma ve Adba Analytics, 2020) raporlar incelendiği zaman ortaya konulan bulgular uluslararası ticari davranışları yorumlanması için önemli kaynak niteliğindedir.

Ülkemizde dahil tüm dünyada; Ekonomi, tüketim odağından  üretim odağına kayacak. Ülkeler üretim(ARGE- inovasyon, bilgi, teknoloji, sağlıklı tarım, sağlık ürünleri, yapay zeka) odaklı verimliliğe dayalı ekonomik kalkınma planları yapmaktadırlar. Stratejik çözüm ortaklığı temelinde ekonomik işbirlikleri (Ör. Türkiye Cumhuriyeti ile İngiltere arası imzalanan ticaret antlaşması) başlamıştır. Katma değer sağlayan yeni ürün ve icatlar, yeni girişimler ekonomiyi önümüzdeki dönemde çoğunlukla şekillendirecektir.

Dünya da  3,8 milyar insan aktif olarak sosyal medyayı kullandığı bilinmektedir. Kullanıcıların yaş, meslek ve bölge gruplamalarına göre, marka yöneticileri planlı bir şekilde marka algısı yaratmak adına sosyal medya üzerinden reklamler  yapmakta ve bunun ticareti gün gçtikçe artmaktadır.  Sadece Twitter’da kullanıcılar tarafından her gün 480 milyon paylaşım yapıldığını düşündüğümüzde, tüm markaların, kurum ve kuruluşların insanların/tüketicilerin düşüncelerini neyi istediklerini anlamak için bu verileri kullanmak en üst seviyede önem kazanmıştır.Bu bağlamda, ülkeler online bilgi veri sistemi oluşturarak  ülkenin gelir vergisi kaybını önlemek amacıyla “Online Satış Faturası” ve reklam gelirlerinden “Sosyal medya reklam vergisi”  gibi önemli iki yasa çalışmasını  E-ticaret yasası altında yürürlüğe koymuşlardır. 

Pandemi döneminde online alışveriş Türkiye Cumhuriyeti’nde % 197, globalde ise % 20 artış (Kaynak: TC TOBB, 2020 Raporu) gerçekleşmiştir.Dünya Merkez Bankasının Uluslararası 2020 raporuna göre; Dünya’da pandemi ile birlikte tüketicilerin çoğunluğu (% 82) pandemi sonrasında da online alışverişe aynı sıklıkta devam edecektir. Çin Halk Cumhuriyeti’nde, online satış hacmi 2025 yılında mağaza satış hacmini geçmesi beklenirken, bu tarih 2021 olmuştur. 2021 yılı itibaren online satış hacmi, mağaza satış hacmini geçmiştir. Türkiye Cumhuriyeti’ndeki durum ise farklı değildir.

         Türkiye İstatistik Kurumu ile Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan genel ticaret sistemi kapsamında üretilen geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2021 yılı Ocak ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre %2,3 artarak 15 milyar 45 milyon dolar, ithalat %5,9 azalarak 18 milyar 79 milyon dolar olarak gerçekleşti. Uzmanların yapmış olduğu değerlendirmeler ışığında, ihracatın artması ve ithalatın azaltması sonucu devlet gelir dengesi gelirler yönünde artmıştır. Özellikle, temel tüketim gıda ürünleri, hafif teknoloji, ürünleri, tekstil, sağlık ürünleri, sağlıklı gıda ürünleri, bilişim-yazılım ürünlerine talebin artmasına dikkat çekilmektedir. Türkiye Cumhuriyeti’ndeki online veri merkezi sistemi ile Aralık 2020 dönemi bir önceki dönemdeki satışlar üzerinden vergi kaybı olmaması ve devlet gelirlerinin artması sonucu ortaya çıkmıştır.

            Daha önceki yazılarımda da belirttiğim gibi, “teknolojik altyapının hazır olduğu ve nitelikli iş gücüne sahip ülkeler pandemi ile birlikte ekonomik gelişmelerde avantaj sahibi olacağı”nı tekrardan belirtmek isterim.

Bireylerin ticari iş tutum ve davranışlarının gelişim gösterdiği günümüzde kısa vadede bazı meslek alanlarına yönelik öngörülerde bulunmak isterim. Özellikle, mağaza alışverişi yerine geçmeye başlayan online alışverişin artacağı düşünülerek;

  • Kargo iş sektörü gelişecek. Paket taşımacılık işi gelişecek.
  • Online mağazaiş hacminin artacağından, mağaza çalışanlarıiş kayıbı yaşayabilecek.
  • Yapay zeka ve yazılım mesleği daha çok önem kazanacak.Online ve E-ticaret tüketici algı geliştirme yönünde yapay zeka yazılımları artacak.
  • Halkla ilişkiler mesleğinin gelişeceği ve ağırlıklı kadın çalışan sayısı artacak. Online sipariş gelişeceğinden telefon ile iletişim kanalı önem kazanacak.
  • Anket ve araştırma iş sektörü gelişecek.
  • Bankacılık sektörü gelişecek. Temazsız ödeme sistemi gelişeceğinden bankacılık bireysel hizmet potansiyeli artacak.
  • Tüketici memnuniyetinin artması gerekliliğinden iletişim ve danışmanlık gibi örgün  eğitim ve koçluk-danışmanlık hizmetleri artacak.
  • Ev ofis yaygınlaşacak. Yaşam alanı daralacağından, aile danışmanlık ve işletme psikolojik danışmanlık iş alanı gelişecek.  Dolayısıyle aile ve işletme psikolojik ve danışmanlık mesleği gelişecek.
  • Aile sağlık hekimliği talebi artacak.

Ülkemiz için! Bölgesel ve sektörel ekonomik kalkınma planı hazırlanmalıdır. Merkezi ticari kayıt veri sistemi kurulmalı ve E-ticaret yasasının ivedilikle hayat geçmesi için hükümet ve muhalefet sorumluluk alıp gereğini yapmalıdır.

Saygılarımla.

Hasan Küçük.

Editör: TE Bilisim