Kıbrıs Türk Kadını Dr. Ayten Salih Berkalp’in Başarı Hikayesi…

20 Temmuz Mutlu Barış Harekatının yıl dönümünde ilk akla gelen kadınlarımızdan birisi Dr. Ayten SalihBerkalp. Halen özüde sözüde bir olan, konuşması içtenve samimi, hayat dolu bir kadınımız. Asker olmadan asker gibi çalışan, mücadelenin içinde hem doktorluk vazifesini hemde toplumunun mücadelesine hizmetini sürdüren bir kadınımız. Savaşın içinde, yokluk yoksullluk yıllarında ömrünü davaya adayan ve bu uğurda beklentisiz hizmet veren bir doktorumuz. Sadece bir doktor mu? Hayır. İlkleri başaran, bir ömre sığmayacak başarılara imza atan, her yönüyle bıkmadan, usanmadan hizmet veren bir kadınımız. İçimizden çıkan, zor zamanlarda başarı hikayesi yazanbir büyüğümüz Dr.Ayten Salih Berkalp’in bir ömre sığdırdıkları…

Resmi yazışmalara göre 16 Ekim 1933 tarihinde Gazimağusa’da dünyaya geldiği belgelensede asıl doğum yılı 1934’tür. Sebebi ise,yaşama tutunmaya başladığı ilk andan itibaren azimli ve okumaya aşırı meraklı bir yapıya sahiptir Ayten. Anaokulu 2 yıl okuyan ve yaşı küçük oluğu için ilkokula alnmayan ve ağlayan Ayten’e anneannesi kıyamamış, yaşını büyüterek ilkokula girmesini sağlamıştır. Babası dönemin Gazimağusa Polis Komutanı Muavinidir. Annesi henüz kendisi küçükken birde süt kardeşi aldığı için 2 yaşında anneannesine gitmiş, 4 yaşında annesine dönmek zorunda kalmıştır. O günleri anlatan Berkalp; “ Anneannem süt kardeşimle annemin çok ilgilendiğini ve beni ihmal ettiğini düşünerek annemden alıp 4 yaşına kadar Lefkoşa’ya götürüp orada kendisi baktı. Annemin isteği üzerine sonradan geri getirdi” der. Gazimağusa’da başlayan eğitim hayatına babasının görevi nedeniyle Limasol’da devam eder. Daha o yılllarda voleybola karşı merağı olan Ayten hem voleybol oynamaya hemde atletizme başlar. Viktorya Kız Lisesinin takımında yer alır. Eğitim Amaçlı İstanbul’a gönderilip Çamlıca Kız Lisesine başladığında Fenerbahçe Spor Kulübünün “Kara Melek” lakaplı oyuncusu olur. Fenerbahçenin voleybol ve basketbol takımlarında yer alan Ayten kısa sürede kaptanlığı alır. Aynı zamanda Atletizm ve kürek takımlarının kurulmasını sağlar. Voleybol takımının 1949-50, 1950-51, 1951-52 ve 1952-53 sezonlarına üst üste İstanbul şampiyonu olmasında pay sahibi olmuştur.1960 yılında İstanbul Tıp Fakültesinden mezun olduğunda sadece bir tıp doktoru değil aynı zamanda Fenerbahçe takımına 5 kez Türkiye, 4 kezde İstanbul şampiyonluğu kazandıran, 1956 yılında da Atatürk Koşusunda birinciliği alan başarılı bir sporcu olarak Kıbrıs’a döner.

Adada Türk-Rum Ortaklığında kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin genç doktoru olarak Lefkoşa Genel Hastanesindeki yerini alır. Limasol ve Lefkoşa tayinlerinin ardından Kıbrıs Türk Hekimler Birliğine kaydolarak birliğin ilk kadın doktoru olur. 1963 Olayları başladığında Lefkoşa Genel Hastanesinin tek anastezi uzmanı olduğu için yaralı getirilen EOKA’cı Rumların ameliyatınada giren Dr. AytenSalih Berkalp, hastanenin EOKA’cılar tarafından sarılmasının ardından hastanedeki Kıbrıslı Türklerin zarar görmemesi için büyük mücadele verir. Çabalarına rağmen bazı yaralıların kaçırıldığına, bazılarının da hastanede şehit edilidiğine tanıklık eder. Her şeye rağmen hastanede dik duran ve Kıbrıslı Türklere sahip çıkan Berkalp; “Türk uçaklarının Lefkoşa’nın üzerinde ihtar uçuşları yapması Makarios’u korkutmuş olacak ki bizzat kendisi hastaneye gelip Türkleri Rum Polisleri koruması eşliğinde sarayına götürüp oradan da Türk kesimine teslim etmek zorunda kalmıştır” der. Mücadelenin olduğu her bölgede her yeralıya müdahale edebilecek şekilde hizmetten veren Dr. Ayten Salih Berkalp’e “Uçan Bayan Doktor” unvanını takarlar. Kendisini en çok etkileyen olayın ne olduğunu sorduğumda ise; “1963 olayları başlamış hastanede iki gencecik oğlan her türlü korumama rağmen EOKA’lı saldırganların hedefi olarak sakladığım yerde katledilmişti. Bir bu olay birde Dr. Nihat İlhan’ın şehitleri beni çok etkiledi. Eşinin ve çocuklarının bulunduğu eve geldiğimde banyo küveti içinde yatan naaşlarının üzerinde battaniye vardı. Battaniyeyi kaldırdığımda gördüğüm o manzara karşısında ağlamıştım. Bir çok şehidimizi gördüm. Fakat bu en acısıydı” der.

1967 Yılında gittiği İngiltere’de ihtisas eğitimi tamamlamasının ardından 1971 yılında adaya dönen Berkalp, aynı zamanda İstihbarat eğitimi de alarak ender Mücahidelerimizden birisi olur. Limasol’da görevini yürütürken 15 Temmuz 1974 tarihinde Yunan Cunta İdaresi tarafından Makarios’a karşı darbe gerçekleşir. 20 Temmuz 1974 Mutlu Barış Harekatı başladığında Limasol Türk Genel Hastanesinde başhekimlik görevini yürütürken, Sancaktarlık görvini de devralarak Türk direnişinin ilk ve tek kadın Sancaktarı olur. Güneyde kalan Türklerin sözcülük görevini de yürüten Berkalp; “Türk ordusu gelince hepimiz sevinmiştik. Üç günde Kuzeye huzur gelmişti ama Limasol, Larnaka ve Baf’ta hüzün, ağlama devam etti. Herkes Özgürlüğün bu sene 46. yılını kutluyor. Ben özgür olmamın 45. yılını kutluyorum. Çünkü 20 Temmuz 1975 tarihinde yani harekattan tam bir sene sonra ben özgürlüğüme kavuşabildim” der. Güneyde kaldığı süre içerisinde hasta ve yaralılara bakmanın yanında hem Türk esirlerin sayılarının Türk Liderliğine bildirilmesini sağlamış, hemde topluca katledilen Taşkent Katliamı diye bilinen katliamın gün yüzüne çıkartılması için tek görgü tanığı Olan Suat Kafadar’ı sağ salim Kuzeye geçirmiştir. Görev süresi içerisinde Türk esirlerle birebir ilgilenmiş, almış olduğu istihbarat eğitiminin de avantajıyla açık vermeden dönemin Baf Sancaktarı’nın kuzeye geçmesini sağlamış, verdiği her türlü mücadelede önce toplumun çıkarı diyerek hareket etmiş, başarılı bir Kıbrıs Türk Kadını olarak adını tarihe yazdırmayı başarmıştır.

1975 Yılında Gazimağusa Türk Hastanesi Başhekimliği yaplasının ardından Sağlık Bakanlığında Müdür Muavinliği, Sağlık Bakanlığı Müsteşar Vekilliği ve Sağlık Bakanlığı Müsteşarlığı gibi görevleri yürüten Berkalp emekli olmasının ardından Kamu Hizmetleri Komisyonu Üyeliği yapmıştır.

Zor zamanların ve zorlu süreçlerin başarıya ulaşmasını sağlayan, halen topluma hizmet bağlamında, “Daha ne yapabilirim acaba?” diye düşünen, mütevazı bir yaşam süren büyüğümüz Dr. Ayten Salih Berkalp. İlk defa bir belgesel çalışması kapsamında kendisiyle tanıştığımda enerjisine ve heyecanına hayran kalmıştım. Yaşadığı dönemi ilk günkü gibi hatırlayıp isim isim sayan, olayları o günleri yaşar gibi anımsayıp aktaran ender insanlarımızdan birisi. Eğer halen onunla tanışmadıysanız mutlaka tanışmanızı tavsiye ederim. Tam bir Kıbrıs Türk Kadını. Mücadeleci, azimli, hayattan vazgememiş ve en önemlisi çok mütevazı. Evinin kapılarını sizlere sonuna kadar aralayacak ve hizmet için halen vaktini size ayırabilecek bir büyüğümüz.

Unutmayalım ki bu toplumun başarı hikayesini yazanlar zor zamanlarda Dr. Ayten Salih Berkalp gibi “BEN” değil, “BİZ” diyebilenlerdir. 20 Temmuz 1974 Mutlu Barış Harekatına gelinceye kadar mücadeleye katkı koyanları, Mutlu Barış Harekatında şehit düşen Mehmetçik ve Mücahitleri rahmetle anıyor, gazilerimize minnet duygularımı sunuyorum. Dilerim acılar bu adada bir daha yaşanmaz ve toplum olarak birlik olmayı başarır, başarı hikayeleri yazmaya devam ederiz…

Haftaya yeni bir başarı hikayesinde buluşuncaya dek umudunuzu kaybetmeden sağlıcakla kalın.

Kaynak;

Prof.Dr. Ulvi Keser

Ahmet Tolgay

Ayten Salih Berkalp’le Ropörtaj (19.07.2020)