Bu yıl beklenen yağışların görülmemesi nedeniyle başta Türkiye’nin tahıl ambarı olan İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu olmak üzere pekçok tarımsal alanda kuraklık yaşandı. Hatta hasad zamanı gelen bazı bölgelerde istenen düzeyde mahsul olamayınca, biçerdöverler tarlalara giremedi. Bu durumun da buğday, arpa, mısır, nohut, mercimek gibi hububat ve baklagillerde yüzde 50’leri aşan mahsul kabına neden olması bekleniyor.
MAKARNADAN ETE KADAR ZAM
Uzmanlara göre; hem iç pazarda rekolte düşüklüğü hem de dış pazarda ülkelerin pandemi nedeniyle stok yapma iştahlarından kaynaklanan dünya emtia (buğday, arpa, mısır, vb.) fiyatlarında son 6 yılın rekoruna ulaşılması sonucu, bu yıl buğdaydan üretilen makarna, bulgur, un, ekmek ve bisküviyi daha pahalıya tüketeceğiz. Ayrıca arpa ve mısır gibi hammaddelerden üretilen yem konusunda da sıkıntının doğması, hayvancılık sektörünü etkileyecek. Bu da süt, yoğurt, peynir, tereyağ ve et fiyatlarını yukarı çekecek. ÇİFTÇİ KORUNACAK Yaşanan kuraklık karşısında devlet önlemleri almaya başladı. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) 2021 yılı sert ekmeklik buğday kilogram alım fiyatı 2 bin 250 lira, arpa 1.750 lira, kırmızı mercimek ton başına 5 bin lira, nohut ise 4 bin 50 lira olarak açıklandı. Üreticiye ayrıca ton başına hububatta 275 lira, bakliyatta ise 910 lirayı bulan prim ve destekler verilecek. TMO’daki stok yılsonuna kadar piyasa regülasyonu için yeterli. 4 milyon tonluk bir buğday dış tedarik imkanı da var. EN AZ YÜZDE 20 YANSIR Türkiye’de buğday kaybının bu yıl yüzde 15’lerin üzerinde olacağını belirten Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Abdülkadir Külahçıoğlu, “Türkiye’nin yıllık toplam buğday üretimi 20 milyon ton. Kuraklık nedeniyle bu yıl ise 17 milyon tona düşecek. Bunun sonucunda buğday fiyatlarında yüzde 20 artış bekliyoruz. Bu da makarna, un, ekmek, bulgur ve bisküvi fiyatında en az yüzde 20 artış demek. Fiyat, piyasanın seyrine göre ilerleyen aylarda daha da yükselebilir” dedi.
NAKLİYE VE AMBALAJ MALİYETİ
Fiyatlarda, akaryakıta bağlı nakliye maliyetlerindeki yüzde 20’lik artış ve petrol türevlerinden üretilen ambalaj maliyetindeki yüzde 25’e varan yükselişin de etkili olacağını belirten Külahçıoğlu, “Çeşidine göre rafta paketi 2.5-3.5 lira arasında yani ortalama 3 lira olan makarnanın fiyatı, hububattaki kayıpla ortalama 3.60 liraya çıkacak. Elimizdeki 2 aylık ambalaj stoklarının azalmasının ardından, makarnanın fiyatı ağustos gibi 4 liraya yükselebilir” diye konuştu.
BUĞDAYIN FİYATI YÜKSELDİ
Güneydoğu Un Sanayicileri Derneği (GUSAD) Başkanı ve Beşler Un Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mesut Çakmak da “Kuraklık had safhada. Sulanmayan arazilerde arpa, buğday, mercimek, mısırın çoğu biçilemeyecek durumda. Bölgemizde son 15 günde buğdayın kilogram fiyatı 2 bin 150 liradan 2 bin 700 liraya çıktı. Bu artış tüketicinin sofrasına en az yüzde 22-25 civarında yansıyabilir. Vatandaş 1 kilogram unu raflarda 2.8-3 liraya bulabilirken, böyle giderse 3.5-4 liraya alabilecek” dedi.
TAHIL BAKLAGİL VE SEBZE ÜRETİMİ DÜŞECEK
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) bu yıla ilişkin açıkladığı ‘Bitkisel Üretim 1’inci Tahmini’ verileri, pek çok üründe kuraklığın boyutunu ortaya koyuyor: Kuraklık nedeniyle bu yıl tahıl ve diğer bitkisel ürünlerde yüzde 4.7 azalış olacak. Tahıl ürünleri üretim miktarı yüzde 5.5 azalarak 35.1 milyon tona düşecek. Buğday üretimi yüzde 7.3 gerileyerek 19 milyon ton, mısır yüzde 1.5 azalarak 6.4 milyon ton, arpa yüzde 6 düşerek 7.8 milyon ton, çavdar yüzde 3.6 azalarak 285 bin ton olacak. Nohut üretimi yüzde 12.7 düşerek 550 bin tona inecek. Şeker pancarı üretimi yüzde 8.8 azalarak 21 milyon tona gerileyecek. Patates yüzde 1.9 azalarak 5.1 milyon ton olacak. Sebze üretimi de yüzde 0.3 gerileyerek 31.1 milyon tona düşecek.
41 İL KAVRULUYOR
Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin (TZOB) ‘Mayıs 2021 Kuraklık Raporu’na göre, mayıs ayının başında 22 il kuraklıktan etkilenirken, mayıs yağışları yetersiz olunca sayı 41’e çıktı. TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar, “Kuraklık, üretim sezonunda harcanan emeğin, tohumun, gübrenin ve ilacın karşılıksız kalmasına neden oldu. Bu durum üretim maliyetlerini de artırdı. Yaşanan mağduriyetin telafisi için zarar gören çiftçilere dekar başına nakdi hibe kuraklık desteği verilmeli” dedi.
