Antalya'da meydana gelen hortum hem can ve mal kaybına yol açtı hem de görüntüler hava olaylarının geldiği noktayı gözler önüne serdi. Bodrum'da meydana gelen sel felaketi de bölgeden alışıldık olmayan görüntülere yol açmıştı. Peki, Türkiye'de ve dünyanın farklı yerlerinde hemen her yerde sayısı artan aşırı hava olaylarının sebebi nedir?

DW Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Alman kamu televizyonu ZDF'in meteorologlarından Özden Terli, hava olaylarında genel resmi görebilmenin önemine dikkat çekti. Terli, iklim değişikliğiyle mücadele kadar fırtına ya da sel baskınlarına yol açan ana gerekçeleri de göz önünde bulundurmak gerektiğini söyledi. Terli, karbondioksit salınımı azaltılmadıkça 2019 ve sonraki yıllarda da dünyayı aşırı hava olaylarının beklediği uyarısı yaptı.

DW Türkçe: Antalya'da meydana gelen hortum, öncesinde Bodrum'daki sel felaketi... Bunlar alışıldık olmayan ancak sayıları artan hava olayları. Bu görüntüler sıra dışı mı size?

Meteorolog Özden Terli: Kış aylarında Akdeniz’de fırtınalar oluşması olağan bir durum. Sonbahar, kış ve bahar ayları Akdeniz ve Türkiye’de fırtına dönemi. Bu nedenle aslında Antalya’daki hortum görüntülerinden çok kıyıya çarpan dalgaları oldukça aşırı buldum. Bu dalgalarda oldukça fazla enerji yüklü. Bunun bir sebebi de jet akımının (Jet Stream) güneye doğru ilerlemesi. Ve güneydeki soğuk hava da Akdeniz’e ulaşınca bu fırtınalar oluşuyor. 

"Yerküre Dumanbet değişim içinde"

Yaz-kış mevsimlerin iç içe geçmesi ve birçok hava olayını hiç beklenmedik mevsimlerde yaşıyor olmamızın nedeni nedir peki?

Esas itibariyle iklim değişimi artıyor. Genel resme baktığınız zaman, yerküre değişiyor ve yapılan araştırmalar bu değişimin gittikçe arttığını gösteriyor. Hava olaylarını iklim değişikliğinin bir etkisi olarak görmek mümkün. Ancak burada her zaman derine inerek, hangi etkinin nasıl değerlendirileceğine iyi bakmak gerekiyor. Türkiye’deki güncel hava olaylarını doğrudan iklim değişikliği ile bağlantılandırmamak gerekir. Ancak yine de değişmiş bir yerkürede, atmosferin değiştiği bir yerkürede yaşıyorsak, meydana gelen hava olayının da ne derece iklim değişikliğine bağlı olduğuna ayrıntılı şekilde bakmak gerekir.

İklim değişikliği, uzmanların ve çevre örgütlerinin sıkça uyarıda bulunduğu ve mücadele edilmesi gereken öncelikli bir sorun olduğuna dikkat çektikleri bir konu. Ancak yeteri kadar ciddiye alınmıyor. Son yıllarda hava olaylarında ne gibi değişimler gözlemlediniz?

Örneğin geçen yıl, sadece Avrupa değil tüm Kuzey Yarımküre'de Jet akımı oldukça yavaş seyretti. Jet akımı yavaşladığında, yerleşik hale geliyor. Hava yapışıp kalıyor ve hareket etmiyor. Bu bilim insanlarının ortaya koyduğu bir olgu ve meterolojide de bu olgu grafiklerle gösterilebiliyor. Geçen yıl Almanya ve Avrupa için normal şartlar dışında bir yıldı. Kuzey Yarımküre'de rekor oranlara ulaşıldı. Rekor oranlara ulaşıldığında ve bu oranlar aşırı oranlarsa, o zaman buna yol açan sebebi bulmak gerekir. Sadece havayı değerlendirmek yeterli değildir. Meteroloji bir bilim dalı. Bilim insanlarının elde ettiği verilere bakmak gerekir. Ve bu veriler değerlendirilmeli. Hava durumu grafikleri çıkarmakla yetinemezsiniz. Bu artık mümkün değil çünkü yerküre değişti. Hava olaylarını bir bütün halinde değerlendirmek gerekiyor. Yoksa ancak sadece hikayenin yarısını anlatmış olursunuz.

Editör: TE Bilisim