Birleşmiş Milletler (BM) Kıbrıs Barış Gücü Misyon Şefliğini tamamlayıp adadan ayrılmaya hazırlanan Kanadalı diplomat Colin Stewart önce Güney medyasına sonra da Kuzey medyasına konuştu.
Bu konuşmalarında vermiş olduğu mesajların içeriği ve tonu nüanslar içerse de analiz edilmeye değerdir.
Kuzey'de yaptığı son mülakat Kıbrıs Postası'ndan Ulaş Barış'la olduğu için bu mülakatı temel alarak analiz yapmak daha yararlı olacaktır.
Aslında, Stewart'ın Kıbrıs sorununa bakışı ve onun BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Temsilcisi sıfatını da taşıması nedeniyle bu bakışın BM’nin de bakışı olduğu gerçeği hatırlanırsa, konuya bu bakış açısını irdelemekle başlamak gerekir.
Tabii, dünyaca kariyer yapmış, usta bir diplomat olan Stewart’ın vereceği mesajların özünü satırlar arasında vereceği, söylediklerinin düz ara okunmaması gerçeği de şüphesiz bir olgudur.
Böyle yapılınca, Stewart’ın Kıbrıs sorununun özüne inmeden, kök nedeni hesaba katmadan değerlendirme yaptığı ve sorunu iki tarafın birbirine güvenmemesine bağladığı kolayca görülebilir.
Oysa Kıbrıs sorununun özü ve kök nedeni, 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti’nin iki kurucu ve eşit ortağından birinin diğerini bu statüden uzaklaştırıp azınlık statüsüne indirgemesi çabasıdır.
Bir başka anlatımla, Kıbrıs Rum tarafının Kıbrıs Türk tarafını eşit ortak değil azınlık olarak kabul etmesi ve anayasayı önce iknayla sonra zorla değiştirmek için eyleme geçmesidir.
Elbette, bu süreçte yaşananlar nedeniyle taraflar arasında derin güven bunalımları da oluşmuştur ama bunlar sorunun nedeni değil sonucudur.
Sonuçlar bir noktadan sonra boyut değiştirip nedenlerle etkileşerek yeni sorunlar da doğurup konuyu karmaşıklaştırır ama kök nedeni ortadan kaldırmadan sorunlar çözülemez.
Öte yandan Stewart’ın biraz da övünerek 51 yıldır Kıbrıs’taki barışın nedenini kendi örgütüne ve şefliğini yaptığı misyona bağlaması da dikkat çekicidir.
Çünkü, eğer öyleyse, adada yoğun çatışmaların ve gerginliklerin yaşandığı 1964-74 sürecinde, 1964 yılında adada göreve başlayan BM misyonunun görevi ne idi sorusuna muhatap olacaktır.