Dünya Emekçi Kadınlar Günü her yıl 8 Mart’ta kutlanan ve Birleşmiş Milletler tarafından tanımlanmış uluslararası bir gündür. Böyle bir gündeİstatistik Kurumu tarafından üretilen veriler ışığında,kadına ait ileriye dönük politikalarda yol gösterici olacak bazıistatistiklerin kamuoyu ile paylaşılmasının faydalı ve anlamlı olacağı inancındayız. Kadın Nüfusumuz ve Yaş Yapısı: İstatistiklere göre Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde nüfusun%46’sınıkadınlar oluşturmaktadır. Özellikle sosyo-ekonomik planlamalar yaparken nüfusun yaş yapısı çok önem kazanmaktadır. Nüfusu yaş gruplarına ayırıp analiz ederken,başta çalışma çağındaki nüfus ve çalışma çağında olmayan nüfusun incelenmesinde yarar vardır. Birleşmiş Milletler ‘in belirlediği ölçütlere göre 0-14 yaş grubundakiler çocuk, 15-64 yaş grubundakiler yetişkin veya çalışma çağındaki nüfus, 65 ve üzeri yaş grubu ise yaşlı nüfus olarak sınıflandırılmaktadır. KKTC ‘de Kadın Nüfusun Yaş GruplarınaGöre Dağılımı: Yaş grupları Kadın Nüfus 2020 Kadın Nüfus içindeki Oran% Toplam 174869 100.0 0-14 25586 14.6 15-64 129659 74.2 65+ 19624 11.2 Kadınlar Daha Uzun Yaşıyor 2019 yılı için doğuşta beklenen yaşam süresi, erkeklerde 81.1 ve kadınlarda 84.4 yıl olarak hesaplanmıştır. Genel olarak kadınlar erkeklerden daha uzun süre yaşamaktadır. Kadınlardaki ortalama evlenme yaşı: Yıl Kadın Ortalama Evlenme Yaşı 2015 29,4 2016 29,9 2017 29,7 2018 30,0 2019 30,4 Ülkemizde kadınlardaki ortalama evlenme yaşı gittikçe yükselmektedir. Kadınlarımızın önceki yıllara oranla daha eğitimli olmaları, eğitim süresinin uzayıp evlilik süresinin gecikmesinde bir sebep olabileceği gibi çeşitli nedenlerle değişen bakış açıları daevlilik yaşlarının yükselmesinde belirleyici olabilmektedir. Evlenmeler ve Boşanmalar: Yıl Evlilik Boşanma 2015 1254 798 2016 1204 841 2017 1205 864 2018 1144 937 2019 1151 897 2015 yılında evlenen çiftlerin sayısı 1254 iken bu sayı 2019 yılında 1151’e düşmüştür. Boşanmalarda ise 2015 yılında 798 boşanma gerçekleşirken bu sayı 2019 yılında 897’ye yükselmiştir. Oransal olarak beş yıllık sürede evliliklerde %8,2’lik bir düşüş yaşanırken boşanmalarda ise %12,4 ‘lük bir artış olmuştur. Hanehalkı İşgücü Anketine(2020) Göre Kadınların Çalışma Hayatındaki Durumu: İşgücü Göstergeleri Toplam (%) Erkek (%) Kadın (%) İşgücüne katılma oranı 51,1 62,6 37,9 işsizlik oranı 10,1 9,0 12,2 istihdam oranı 45,9 57,0 33,3 genç işsiz oranı 29,3 25,6 34,8 İstihdamdaki gelişmeyi açıklayan önemli bir gösterge olan istihdam oranı ülkemizdekikadınlarda erkeklere oranla daha düşük kalmaktadır. Bunun tam tersine işsizlik oranlarının kadınlarda yüksek olması KKTC‘de kadınların iş aradıkları halde iş bulmakta zorlandıklarını göstermektedir. KKTCnüfusunun%46’sını kadınların oluşturmasına rağmen bu oranın istihdam konusunda aynı oranda temsil edilmediği görülmektedir. İşgücüne Dahil Olmayan Nüfus: HanehalkıİşgücüAnketi sonuçlarına göre işgücüne dahil olmayanlardan %59,2 ‘si kadınlardan oluşmaktadır. İşgücüne dahil olmayankadın nüfus, belli başlı alt gruplara göre incelendiğinde; Ev hanımları %41,5 ile en büyük paya sahiptir. Bunu %17,9 ile öğrenciler, %17,0 ile emekliler ve %7,5 ile çalışamaz halde olanlar takip etmektedir. Ekonomik Faaliyet: İstihdam edilen kadınlar %90,9 ile en çok hizmetler sektöründe yer alırken,%1,1 ile en az inşaat sektöründe çalışmaktadır. EKONOMİK FAALİYETLER Toplam % Erkek % Kadın % Tarım 3,1 3,4 2,4 Sanayi 10,2 12,5 5,7 İnşaat 7,6 10,9 1,1 Hizmetler 79,1 73,1 90,9 İşteki Durum: İşteki Durum Toplam Erkek Kadın Toplam 100,0 100,0 100,0 Ücretli veya maaşlı /yevmiyeli 83,0 81,5 86,0 Kendi hesabına ve işveren 16,2 18,5 11,6 Ücretsiz aile işçisi 0,8 0,0 2,3 Kadınların %86,0’ı ücretli, maaşlı ve yevmiyeli,%11,6’sı kendi hesabına ve işveren, %2,3’ü ise ücretsiz aile işçisi olarak çalışmaktadır. İstihdam edilen erkeklerin ise %73,1’i hizmetlersektöründe çalışmaktadır. Erkeklerin %81,5’i ücretli, maaşlı ve yevmiyeli,%18,5’i ise kendi hesabına ve işveren olarak çalışmaktadır. Eğitim Durumu: Uluslararası karşılaştırmalarda ekonomik göstergelerin yanında sosyal göstergeler de önemlidir. Eğitim sektörü, sosyal göstergeler içinde, ekonominin ihtiyaç duyduğu kaliteli nüfusu yetiştiren temel kaynaktır. 2020 Hanehalkı İşgücü Araştırma sonuçlarına bakıldığı zaman 15 ve daha yukarı yaştaki kadınların en son bitirdikleri eğitim durumları ile ilgili aşağıdaki yapı ortaya çıkmaktadır: En Son Bitirilen Eğitim Durumu 15 ve daha yukarı yaştaki kurumsal olmayan nüfus Toplam Erkek Erkek % Kadın Kadın % Toplam 289348 154380 53,4 134967 46,6 Bir okul bitirmedi 9363 4295 45,9 5068 54,1 İlkokul 64966 33508 51,6 31458 48,4 İlköğretim 5615 3421 60,9 2193 39,1 Ortaokul veya mesleki ortaokul 41110 23725 57,7 17385 42,3 Genel lise 79692 40924 51,4 38767 48,6 Mesleki veya teknik lise 18608 12324 66,2 6284 33,8 2 veya 3 yıllık yüksekokul 6721 3713 55,2 3008 44,8 4 yıllık yüksekokul veya fakülte 51179 27515 53,8 23664 46,2 Doktora ve Yüksek lisans (5 veya 6 yıllık fakülteler dahil) 12094 4955 41,0 7138 59,0 2020 İşgücü anketi sonuçlarına göre ülkemizde en son bitirilen eğitim durumu “Doktora ve Yüksek lisans” (5 veya 6 yıllık fakülteler dahil) olanların oranı erkeklerde %41 iken kadınlarda bu oran %59 olarak hesaplanmıştır. Bu durumda Doktora ve Yüksek lisansını tamamlayan kadınlar erkeklerden %1,8 daha fazladır. Kamu Sektöründeki Kadın Öğretmen ve Kadın Polislerin Oranı (2019) Kadın % ÖĞRETMEN 69,2 POLİS 5,8 POLİS SİVİL 40,9 Kamu ve Özeldeki Kadın Doktor Oranları (2019): Kadın % Kamu Doktor 48,8 Özel Doktor 41,0 Okullardaki Kadın Yönetici Oranları (2021): Kadın % Müdür 41,4 Müdür Muavini 62,0 Kadınların Siyasal Yaşamda RakamsalTemsiliyeti: 2021 Erkek Kadın Cumhurbaşkanlığı 1 0 Başbakan 1 0 Bakanlar Kurulu 9 1 Milletvekili 41 9 Belediye Başkanı 28 0 Belediye Meclis Üyeleri 188 92 Muhtar 169 15 KKTC Üniversite Rektörleri 17 5 (3’ü vekalet) Üst Kademe Yöneticileri: Kadın % Erkek % 2015 44 28,9 108 71,1 2016 49 30,4 112 69,6 2017 50 31,6 108 68,4 2018 51 31,9 109 68,1 2019 48 31,0 107 69,0 2020 47 31,3 103 68,7 Ülkemizde üst kademe yöneticileri arasındaki kadın oranının sürekli yükselmesi de eğitim seviyelerinin yükselmesinin bir yansımasıdır. 2015 yılında Üst kademe yöneticilerinin sadece %28,9’u kadınken bu oran 2020yılında %31,3 seviyesine yükselmiştir. Yıllara Göre Meclisteki Milletvekillerinin Cinsiyet Dağılımı. Yıl Erkek Kadın 1990 48 2 1993 47 3 1998 46 4 2003 46 4 2005 47 3 2009 46 4 2013 46 4 2018 41 9 Belediye Meclis Üyeliğindeki Cinsiyet Dağılımı: Yıl Erkek Kadın 2014 203 69 2018 188 92 Ülkemizde kadınların siyasete katılımı yasa ile desteklenip adayların belirlenmesi aşamasında %30 kota şartı konmuş olmasına rağmen bu oranın meclisteki temsiliyeti %18 olarak gerçekleşmiştir(41 Erkek 9 Kadın). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kadınların siyasete katılımlarında önceki dönemlere göre artış gözlenmiş olsa da, bu oran, hem arzu edilen eşit temsilden çok uzak, hem de dünya ortalamasının çok altındadır. Avrupa Birliği'nin temel değerlerinden bir tanesi olan Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri; Kadınların güçlendirilmesinin, ticarette verimliliğin, ekonomik büyümenin, sosyal uyum ve soysal adaletin arttırılmasında kilit öneme sahip olduğu unutulmamalıdır. Bu bilgiler ışığında İstatistik Kurumu Başkanı olarak,gelecek nesillerimize karşı en temel sorumluluğumuzun toplumsal cinsiyet adaletini gerçekleştirmek olduğunu bir kez daha paylaşır, kadınların yaşadığı bütün sorunların çözümü için bugünün bir başlangıç olmasını temenni eder, tüm kadınlarımızın 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nü kutlar, sevgi ve saygılar sunarım. İstatistik Kurumu Başkanı Yrd. Doç.Dr. Türel ÖZER ÖKSÜZOĞLU