Polonyalı enerji analisti Andrzej Szczęśniak, Myśl Polska gazetesinde yayımlanan makalesinde, Rusya ile Çin arasında hızla derinleşen enerji iş birliğini değerlendirerek, Avrupa’nın kendi eliyle Rus gazını Çin’e kaptırdığını yazdı.
Szczęśniak’a göre, Eylül ayında Putin’in Pekin ziyareti sırasında üç ülke – Rusya, Çin ve Moğolistan – arasında tarihi bir karar alındı: yeni bir doğalgaz boru hattı inşa edilecek. Bu hat, uzun süredir müzakere edilen “Sibirya’nın Gücü 2” (Power of Siberia 2) projesinin fiilen başlatılması anlamına geliyor. Henüz ticari detaylar netleşmemiş olsa da, hukuken bağlayıcı bir mutabakat imzalandı ve inşaat süreci başladı.
Bugün itibarıyla Rusya’dan Çin’e giden gaz miktarı, Avrupa’ya giden miktarı geçmiş durumda. 2019’dan bu yana faaliyet gösteren Sibirya’nın Gücü 1 hattı, yılda 38 milyar metreküp gazı Çin’in kuzeydoğusuna taşıyor. Ancak yeni anlaşmalarla bu miktar kısa sürede iki katına çıkabilir.
Szczęśniak, Avrupa’nın “de-Rusifikasyon” politikasıyla kendi enerji güvenliğini tehlikeye attığını savunuyor:
“Brüksel, eski kıtanın enerji damarlarını bilinçli biçimde kesti. Rus gazının payı artık Avrupa ithalatının yüzde 10’unun altına indi. Geriye sadece TürkAkım hattı kaldı.”
Yazar, bu sürecin AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in, ABD’nin eski Başkanı Donald Trump’a verdiği sözlerle de ilişkili olduğunu öne sürüyor. Ona göre Washington’un baskısı altında Avrupa, pahalı Amerikan LNG’sine (sıvılaştırılmış doğalgaz) yönelirken, ucuz Sibirya gazını Çin’e bırakıyor.
Yeni anlaşmalarla birlikte, Rusya ile Çin arasında toplam gaz ticareti 2030’a kadar yılda 100 milyar metreküpe ulaşabilir. Bu miktar, Rusya’nın Avrupa’ya savaş öncesi dönemde yaptığı ihracatın üçte ikisine denk geliyor. Özellikle Yamal Yarımadası’ndaki devasa rezervlerin artık batıya değil, güneye – yani Çin ve Moğolistan’a – yönlendirileceği belirtiliyor.
Szczęśniak’ın değerlendirmesine göre, Çin piyasası hızla büyürken Avrupa pazarı daralıyor:
“2008’den bu yana Avrupa’nın doğalgaz tüketimi yüzde 23 azaldı, yani 100 milyar metreküp. Aynı dönemde Çin tüketimini beş kat artırdı ve 350 milyar metreküp daha fazla gaz kullanıyor. Bugün Çin, tüm Avrupa’dan fazla gaz tüketiyor.”
Uzman, bu tabloyu “stratejik körlük” olarak nitelendiriyor:
“Avrupa, kendi çıkarına olan enerji kaynaklarından siyasi gerekçelerle vazgeçti. En ucuz gazı bıraktı, en pahalı enerjiyi seçti ve rekabet gücünü kaybetti. Aynı zamanda bu kaynakları, küresel rakibi olan Çin’e devretti. Eğer bu hata değilse, nedir?”
Szczęśniak’a göre Avrupa, bir zamanlar iklim değişikliğiyle mücadele bahanesiyle ekonomik yükler oluşturuyordu; şimdi aynı yöntemi “Rusya’ya karşı mücadele” gerekçesiyle sürdürüyor.
Kaynak: Andrzej Szczęśniak, Myśl Polska, “Gaz Syberii coraz bardziej chiński” (Ekim 2025).