Dünya Bankası raporunda da açıklandığı gibi; KKTC maliyesinde disiplin giderek bozulmakta ve bütçe gelirlerini artırma telaşı içerisinde vergi adaleti de olumsuz etkilenmektedir.
Bütçe açığı karşısında borç sarmalına sürüklenen KKTC maliyesi patronaj sistemine esir olduğu için dolaylı vergilerle bütçeyi finanse etmeye çalışırken sermeye grubuna veya klişe ifadeyle burjuvaya kıyak yapmak için devamlı afları gündeme getirmektedir.
Bütçe gelirlerini artırmanın en kolay yolu olarak Kamu Maliyesi, devamlı suretle esnek olmayan talep yapısına sahip ürün ve hizmetlerin vergilerini artırmaktadır. Bunlar genellikle temel tüketim maddeleri, akaryakıt, sigara ve türevleri ile alkol çeşitleridir. Bu çerçevede, hükümet edenler zaman zaman cehalete kapılarak sosyal devletin hilafına fakir fukara için elzem olan temel tüketim maddelerinde de vergi artırımına gidebilmektedir.
Hükümet son olarak hiç sıkıntı duymayacağı ve kolaylıkla dönemsel gelir edeceği servet nitelikli bankalardaki mevduatlara uygulanan faiz stopajını artırdı. Hükümet bu sefer ezberi bozarak fakir fukara yerine daha ziyade bankalardaki mevduatlara sahip olan zenginlere yüklenmiş oldu.
Bilindiği gibi; Bakanlar Kurulu Resmi Gazete'de yayınladığı karar ile 2025 Ağustos ayı itibariyle miktarına bakmaksızın Mevduat Faizi Stopaj Oranlarını artırdı. Buna göre gerek gerçek gerekse tüzel kişilerin TL mevduatından aldığı faizin %15'i devlete giderken artık faizin %17.5'i Devlet bütçesine aktarılacaktır.
Bankacılık sektöründe mevduatın büyüklüğüne göre dağılımına bakıldığında; 2025 yılı Mart ayı sonu itibarıyla 0 - 200 bin TL arası mevduat 19.113,4 milyon TL, 200 bin - 1 milyon TL arası mevduat 69.166,6 milyon TL, 1 - 10 milyon TL arası mevduat 117.681,8 milyon TL, 10 - 20 milyon TL arası mevduat 22.450,7 milyon TL, 20-50 milyon TL arası mevduat 22.639,3 milyon TL, 50 milyon TL üzeri mevduat 31.321,4 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.
Tablodan da görüldüğü gibi; bankalardaki toplam 1,507,623 hesapdan % 87.64’ü 0-200 Bin TL arası miktarlarda bankalarda mevduat bulundururken bu kategorideki mevduatların (19.1 Milyar TL) toplam mevduatlar (282.4 Milyar TL) içindeki payı sadece % 6.77’dir. Bu miktardaki mevduatlar kuvvetle muhtemel tasarruf kabiliyeti son derece düşük olan fakir fukaraya aittir.
2025 Mart Ayı İtibariyle Mevduatın Büyüklüğüne Göre Dağılımı (Hacim - Milyon TL, Adet – Hesap Adeti)
|
MEVDUAT BÜYÜKLÜĞÜ HACİM-MİLYON TL |
MEVDUAT BÜYÜKLÜĞÜ DAĞILIMI |
|||
|
Miktar |
Yüzde |
Hesap Adeti |
Yüzde |
|
|
0-200 bin TL |
19.113,4 |
6,77 |
1.321.287 |
87,64 |
|
200 bin-1 milyon TL |
69.166,6 |
24,49 |
136.506 |
9,05 |
|
1-10 milyon TL |
117.681,8 |
41,68 |
47.110 |
3,12 |
|
10-20 milyon TL |
22.450,7 |
7,95 |
1.686 |
0,11 |
|
20-50 milyon TL |
22.639,3 |
8,02 |
760 |
0,05 |
|
50 milyon TL üzeri |
31.321,4 |
11,09 |
274 |
0,02 |
|
Toplam Mevduat |
282.373,2 |
100,00 |
1.507.623 |
100,00 |
Kaynak: KKTCMB
Not: Gerçek ve tüzel kişilerin verilerini içermektedir
Mevduatlarda en büyük miktar olan yaklaşık 118 Milyar TL, 1-10 Milyon TL arası kategöriye ait olup toplam mevduatların % 41.68’ini, hesap adetinin ise sadece %3.12’sini oluşturmaktadır.
KKTC Bankacılık sektöründe hacim ve hesap adeti olarak mevduat büyüklüğünün dağılımına yer veren tablo, servet göstergesi olarak bankalardaki mevduatlar açısından da KKTC’de gelir dağılımının ne denli bozuk olduğunu göstermektedir.
Sonuç olarak; her ne kadar vergi adaletinin temel ilkelerinden olan dikey adaleti öngörmese dahi büyük ekseriyeti zenginlere ait olan mevduatlara yönelik faiz stobajının artırılması için ezberi bozarak gerekli dirayet, basiret ve cesareti gösteren hükümet bu kez takdiri haketmektedir.