Hatırlanacağı gibi; 15 Mayıs 2025 tarihinde Başbakan, kabine üyelerinin de katılımıyla “Halka Hizmet Yolunda Üç Yıl” Basın Toplantısı düzenledi. Bu toplantıda icraat diye ifade dilen hususların icraat olarak algılanabilmesi için seçmenin/vatandaşın belirgin ihtiyaçlarını karşılaması ve/veya daha konforlu bir yaşam imkânı sağlaması gerektiğini geçen hafta yayınlanan “Kablo ile Elektrik” başlıklı yazımda anlatmıştım.

Modern bir devlet konseptinde ise icraat diye ifade edilen bir eylemin performansı veya başarışı seçmene resmi olarak taahhüt edilmiş ve kayda geçmiş hedefler esas alınarak ölçülür. Bu çerçevede, KKTC hükümetlerinin icraat diye dillendirdikleri eylemlerin performansı için temel referans Cumhuriyet Meclisi’nde güvenoyu alan hükümet programındaki hedefler ve Türkiye ile karşılıklı imzaladıkları protokollerdeki taahhütlerdir.

Geçen haftaki yazımda olduğu gibi; KKTC’de enerji ve elektrik sektörü ile devam edecek olursak; 22 Şubat 2022 tarihinde Cumhuriyet Meclisi’nde onaylanan Hükümet Programı ile 2022, 2023 ve 2024 ve 2025 yıllarını kapsayan Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşmalarındaki enerji ve elektrik hedeflerini aşağıdaki gibi tablo halinde sıralayabiliriz:

PROGRAM/PROTOKOL

ENERJİ VE ELEKTRİĞE İLİŞKİN HEDEFLER

24 Şubat 2022 Tarihli UBP, DP VE YDP Koalisyon Hükümeti Hükümet Programı

Ø Ülkeye gelen her çeşit akaryakıt için testlerin yapılması, kalite kontrolü ve standartlara uygunlukları titizlikle takip edilecektir.

Ø Anavatan Türkiye’den kablo ile elektrik ve doğal gaz getirilmesi ve Doğu Akdeniz’deki doğal gaz aramaları ile ilgili çalışmalar Türkiye Cumhuriyeti ile işbirliği içerisinde artarak devam edecektir.

Ø Yenilenebilir enerji konusunda artan talebin karşılanmasına yönelik çalışmalara öncelik verilecektir.

Ø Güngör Katı Atık Düzenli Depolama Tesisinde Avrupa Birliği tarafından finanse edilen ve yapımı tamamlanıp test aşamasında olan sızıntı suyu arıtma tesisi ile çöp gazından elektrik üretme tesisinin teslim alınarak faaliyete geçirilmesi ve tesisin tüm elektrik ihtiyacının bu sistemden sağlanması hedeflenmektedir.

2022 Yılı Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşması

2.8.1.1.1. Elektrik sektöründe arz güvenliğinin sağlanabilmesi için iyi işleyen ve rekabet ortamına sahip bir piyasa oluşturulması amacıyla, düzenleyici kurum kurulmasının da değerlendirilmesi dahil olmak üzere girişimlerde bulunulmalıdır.

2.8.1.1.2. Elektrik üretim/iletim ve dağıtım/tedarik fonksiyoııları ayrıştırılacaktır.

2.8.1.2.1. İletim sisteminin planlanması, işletilmesi, sisteme bağlı santrallere ilişkin kuralların yer alacağı "Şebeke Yönetmeliği" hazırlanacaktır.

2.8.1.2.2. Orta ve uzun dönem Master planları hazırlanmalıdır.

2.8.1.2.3. Dağıtım şebekesinin envanter kaydının gerçekleştirilmesi için Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) altyapısı kurulmalıdır.

2.8.1.3.1. Enerji Verimliliği Yasa Tasarısı hazırlanacak ve yürürlüğe konulacaktır.

2023 Yılı Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşması

3.8.1 Enerji Verimliliği Yasa Tasarısının hazırlanması ve yürürlüğe konması sağlanacaktır. Bu kapsamda; başta hane halkı ve kamu sektörü olmak üzere elektrik sarfiyatında tasarrufa imkân verecek tedbir ve teşvikleri içeren yasal düzenleme yapılacaktır.

2024 Yılı Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşması

10.1.l. Enerji arz güvenliğinin sağlanması, kurum bütçesinin yatırım ihtiyacını da gözeterek gerçekçi bir şekilde oluşturulması ve sürdürülebilir bir kurumsal yapının tesisi amaçları doğrultusunda KIB-TEK’in kurumsal karar alma mekanizmaları gözden geçirilerektir. Bu çerçevede Kurumun maliyetinin altında satış yapmaması için gerekli tedbirler alınacaktır.

10.1.2. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti enerji arz güvenliğinin sağlanması amacı ile Enterkonnekte Elektrik Sistemi Projesi'nin hayata geçirilmesi için gerekli mevzuat ve teknik çalışmalara devam edilecektir.

10.1.3. Elektrikli araçlar yasasının yürürlüğe girmesi sağlanacaktır.

10.2.l. Enerji Üst Kurul Yasasının yürürlüğe girmesi sağlanacaktır.

10.2.2. Enerji Dairesi Yasasının yürürlüğe girmesi sağlanacaktır.

I0.2.3.Enerji Verimliliği Yasasının yürürlüğe girmesi sağlanacaktır.

2025 Yılı Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşması

10.1.1. Enerji arz güvenliğinin sağlanması, kurum bütçesinin yatırım ihtiyacını da gözeterek gerçekçi bir şekilde oluşturulması ve sürdürülebilir bir kurumsal yapının tesisi amaçları doğrultusunda KIB-TEK'in kurumsal karar alma mekanizmaları gözden geçirilecektir. Bu çerçevede Kurumun maliyetinin altında satış yapmaması için gerekli tedbirler alınacaktır. Buna göre, elektrik satış fiyatlarının görev zararı oluşmayacak şekilde zamanında güncellenmesi sağlanacaktır.

10.1.2. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti enerji arz güvenliğinin sağlanması amacı ile Türkiye'den Elektrik Temin Edilmesi Projesi'nin hayata geçirilmesi için gerekli hukuki ve teknik çalışmalara devam edilecektir.

10.1.3. Elektrikli Araçlar Yasasının yürürlüğe girmesi sağlanacaktır.

10.2.1. Enerji Dairesi Yasasının yürürlüğe girmesi sağlanacaktır.

10.2.2. Enerji Üst Kurul Yasasının yürürlüğe girmesi sağlanacaktır.

10.2.3. Enerji Verimliliği Yasasının yürürlüğe girmesi sağlanacaktır

Sonuç olarak; laf ile peynir gemisi yürümeyeceğine göre aynası iştir kişinin lafa bakılmaz. Dolaysıyla, KKTC’deki koalisyon hükümetinin enerji ve elektrik konusundaki başarısı topluma vaat ettiği hükümet programı ve protokollerde taahhüt ettiği hedefleri ne ölçüde yerine getirdiği ile ölçülür. Özellikle, iki ülke arasında imzalanan protokollerdeki elektrik ve enerjiye ilişkin birçok hedefin yıldan yıla mükerrer hale gelmesi maalesef işbu hedeflere varmadaki samimiyetini ve dirayetini göstermektedir.