Evrensel Hasta Hakları Derneği Asbaşkanı Emete İmge, Kanal T'de Seher Güraslan’ın sorularını yanıtlayarak derneğin yürüttüğü çalışmaları, hasta haklarının geldiği noktayı ve Sağlık Bakanlığı ile yaşadıkları iletişim sorunlarını değerlendirdi. İmge, hasta haklarının insan haklarının ayrılmaz bir parçası olduğunu vurgularken, KKTC’de bu alandaki en büyük sorunun “veri eksikliği” olduğunu söyledi.
Hasta hakları için 20 yılı aşkın mücadele
İmge, 2000’li yıllarda hasta hakları konusunda atılan adımları hatırlatarak, 2004’te yasa taslağının meclise gittiğini ve o tarihten bu yana yüzlerce farkındalık etkinliği düzenlediklerini belirtti. 2016’dan itibaren derneğin Avrupa Birliği projeleriyle kapasitesini geliştirdiğini ifade eden İmge, hasta hakları konusunda ciddi araştırmalar yaptıklarını ve bu verilerle kamu kurumlarına yönelik lobicilik çalışmaları yürüttüklerini söyledi.
“Veri yok, standart yok, iletişim yok”
Ülkede halen standart bir sağlık verisinin bulunmadığını belirten İmge, bu eksikliğin planlama ve denetim süreçlerini olumsuz etkilediğini söyledi. Dernek olarak uzmanlarla hazırladıkları bir raporun Sağlık Bakanlığı’na sunulduğunu ancak bu raporun değerlendirilip değerlendirilmediğini dahi bilmediklerini belirten İmge, “Mevcut Sağlık Bakanı ile temas kuramadık. En verimsiz dönemimizi yaşıyoruz” dedi.
Sinema diliyle farkındalık, dijital şikâyet platformu yolda
Dernek, Nisan ayında başlayan ve Ağustos’ta tamamlanacak yeni bir proje kapsamında hasta haklarını gençlere anlatmak üzere atölyeler düzenliyor. Gençlerin sağlık okuryazarlığını geliştirmek, politika önerileri üretmek ve strateji oluşturmak amacıyla yapılan bu çalışmaların ardından ilgili bakanlıklarla temasa geçilecek.
İmge, hasta haklarını anlatmak için yeni bir dile ihtiyaç duyduklarını ve sinemanın bu noktada etkili bir araç olacağını düşündüklerini belirtti. Bu kapsamda, hasta haklarını konu alan filmlerle 5 bölgeyi kapsayan bir gösterim ve tartışma turu düzenlenecek.
Yeni projeyle “aydınlatılmış onam” ve bütçe takibi
Yeni fon başvurularının da kabul edildiğini açıklayan İmge, özellikle “aydınlatılmış onam” konusu üzerinde çalışacaklarını ifade etti. Hekim-hasta ilişkilerinde bilgilendirmenin önemine dikkat çeken İmge, bu bilincin hem hastalarda hem de sağlık çalışanlarında güçlendirilmesi gerektiğini söyledi.
Projenin bir diğer ayağında ise kamu bütçelerinin hasta hakları perspektifinden izlenmesi hedefleniyor. Böylece, sağlık alanında yapılan kamu harcamalarının ne kadar etkili ve adil olduğunun izlenmesi mümkün olacak.
“Halk daha bilinçli ama sistem geride”
2017 yılında yapılan araştırmalara göre, hasta şikâyetlerinde yasal başvuru oranının yalnızca %7 olduğunu, bunların da sadece %30’una geri dönüş yapıldığını hatırlatan İmge, hastaların genellikle benzer mağduriyetlerin başkalarının başına gelmemesi için şikâyette bulunduğunu vurguladı. Ancak yanıtların çoğunun yetersiz ve ilgisiz olduğuna dikkat çekti.
Hasta haklarının ancak yurttaş bilinciyle güçleneceğini vurgulayan İmge, “Hem haklarımızı hem de sorumluluklarımızı bilmeliyiz” dedi.
