KKTC'nin 2025-2029 dönemini kapsayan 4. Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ocak 2025'te açıklanmış ve yürürlüğe girmiştir. Bu plan, güya halkın refahını artırmayı ve ülkeyi uluslararası alanda daha iyi bir konuma getirmeyi hedeflemektedir.
Kalkınma planları ve devlet bütçesi arasında doğrudan bir ilişki olduğunu ekonomist olmayanlar da pekâlâ bilmektedir. Kalkınma planları, devletin ekonomiyi büyütme, sosyal gelişmeyi sağlama ve kalkınmayı hedefleyen politikalarını belirlerken, bütçe bu politikaların uygulanması için gerekli olan finansal kaynakları sağlar. Bütçe, planlardaki hedeflere ulaşmak için kamu harcamalarını (eğitim, sağlık, altyapı vb.) finanse eder ve gelirleri (vergiler) ile de bu harcamaları karşılar.
Kalkınma Planları ile Devlet Bütçesi arasındaki ilişkinin kilit noktaları aşağıdaki gibi özetlenebilir:
Yönlendirici Rol: Kalkınma planları, devletin hangi alanlara yatırım yapacağını ve hangi politikaları izleyeceğini belirler. Bu, bütçenin harcama kalemlerini ve önceliklerini doğrudan etkiler.
Finansman Kaynağı: Bütçe, kalkınma planlarında belirtilen projelerin (yeni yollar, okullar, fabrikalar, sosyal yardımlar vb.) finansmanını sağlar.
Gelir Kaynakları: Bütçenin gelirleri (vergiler, harçlar vb.), kalkınma planlarının gerçekleştirilmesi için gerekli olan fonların ana kaynağını oluşturur.
Planlama ve Bütçe Denkliği: Bütçe oluşturma sürecinde, planlanan harcamaların gelirler tarafından karşılanması esastır. Eğer planlanan harcamalar fazla ise, ek gelir kaynakları veya borçlanma gibi yöntemlere başvurulabilir. Bu, bütçenin kalkınma planlarıyla uyumlu olmasını gerektirir.
İzleme ve Denetim: Bütçe, kalkınma planlarının ilerleyişini izlemek ve denetlemek için bir araçtır. Yıl boyunca gerçekleşen harcamalar, planlanan hedeflere ne kadar ulaşıldığını gösterir.
Özetle Kalkınma planı, devletin yol haritasını çizerken, devlet bütçesi de bu yolculuğun yakıtını sağlar. Planın hedeflerine ulaşmak için bütçeden ne kadar harcanacağı belirlenir ve bu harcamalar için bütçe gelirleri kullanılır.
Sonuç olarak; KKTC modern bir devlet olduğu iddiasını devam ettiriyorsa hazırlanan 2026 devlet bütçesinin kalkınma planı hedeflerini ne ölçüde gerçekleştireceğine dair sorumlu bakanlık olan Maliye Bakanlığı kanıta dayalı olarak kamuoyuna hesap vermeli, muhalefet ise bu çerçevede hesap sormalıdır.
