Bilimsel temelde ekonomik gerçekleri çok iyi bildikleri halde iş insanları asgari ücretle ilgili rakamları saptırarak bir nevi softa şaşırtması yapmaktadırlar. Şöyle ki, son dönemde TL’nin aşırı değerlenmesinden ötürü dövizin KKTC ve T.C. piyasasındaki alım gücünün düştüğüne ve dolaysıyla ülkemizde aynı alım gücüne sahip olmak için aşağıda rakamsal detayı verildiği üzere daha fazla dövize ihtiyaç duyulduğuna işveren çevreleri bihaber davranmaktadırlar. Böylelikle, TL bazında asgari ücretin karşılığı olan döviz artışını reel artış olarak iddia edecek kadar komik duruma düşmektedirler.
Yeni asgari ücretin belirlenmesi için masanın hazırlandığı ve pazarlıkların başladığı günümüzde; işveren kesimi yine ekonomik gerçeklerin hilafına softa şaşırtması yapmaya başladı. Şöyle ki; Kuzey Kıbrıs İşverenler Sendikası Başkanı Metin Arhun, yıllar itibarıyla asgari ücretin reel anlamda aşırı yükseldiğini iddia ederek 2020 Şubat ayında 485 stg. olan brüt asgari ücretin 2021 şubat ayında 436 stg., 2022 Şubat ayında 386 stg., 2023 Ocak ayında 600 stg., 2024 Ocak ayında 730 stg., 2025 Ocak ayında 993 stg.’ye (1.170 euro) yükseldiğini ileri sürdü. Arhun’a göre asgari ücret reel olarak İngiliz sterlini cinsinden son üç yılda yüzde 157 artmıştır.
Kuzey Kıbrıs İşverenler Sendikası Başkanı Metin Arhun, döviz rakamlarını da kullanarak yapmaya çalıştığı softa şaşırtması ile TL’nin aşırı değerlenmesinden dolayı asgari ücrette meydana gelen sterlin bazındaki artışın KKTC mal ve hizmet piyasasında alım gücü artışı anlamına gelmediğini ve daha önce KKTC’de 2023 Ocak ayında 600 stg ile alınan mal ve hizmeti tekrar satın almak için 2025 Ocak ayında 993 stg’ne gereksinim duyulduğunu gizlemekte ve inkâr etmektedir. Bu ekonomik gerçeği rakamlarla da açıklamak için daha önce köşemde yaptığım değerlendirmeyi tekrar sizinle paylaşıyorum.
|
TL BAZINDA KKTC ALIM GÜNCÜNDEKİ DEĞİŞİM
Açıklama: 2021 Kasım’ında 100 TL’lik alım gücünü muhafaza etmek için 2024 Kasım’ında 623 TL’ye sahip olmanız gerekiyor. |
|
DOLAR BAZINDA KKTC ALIM GÜNCÜNDEKİ DEĞİŞİM 2021 Kasım nominal TL : 100 2021 30 Kasım Ortalama Dolar Kuru : 12.70 Dolar Karşılığı : 7.87 (100/12.7) 2024 Kasım Nominal TL : 623 2024 30 Kasım Ortalama Dolar Kuru :34.69 Dolar Karşılığı: 17.95 (623/34.69) Kaynak: https://www.kktcmerkezbankasi.org/tr/veriler/doviz_kurlari/kur_sorgulama Açıklama: KKTC piyasası için 2021 kasımda 7.87 $’lik reel alım gücüne ulaşmak için 2024 Kasımında 17.95 $’la sahip olmanız gerekmektedir. Bu da $’da % 120 alım gücünde değer kaybı, TL’nin ise $ karşısında aynı oranda değerlenmesi demektir. |
|
EURO BAZINDA KKTC ALIM GÜNCÜNDEKİ DEĞİŞİM 2021 Kasım nominal TL : 100 2021 30 Kasım Ortalama EURO Kuru : 9.32960 EURO Karşılığı : 10.718 (100/9.32960) 2024 Kasım Nominal TL : 623 2024 30 Kasım Ortalama EURO Kuru : 36.66810 EURO Karşılığı: 17 (623/36.66810) Kaynak: https://www.kktcmerkezbankasi.org/tr/veriler/doviz_kurlari/kur_sorgulama Açıklama: KKTC piyasası için 2021 kasımda 10.7 Euroluk reel alım gücüne ulaşmak için 2024 Kasım’ında 17 Euroya sahip olmanız gerekmektedir. Bu da Euroda %58 alım gücünde değer kaybı, TL’nin ise Euro karşısında aynı oranda değerlenmesi demektir. |
Sonuç olarak; TL’nin aşırı değerlendiği dönemde işverenler sendikası, asgari ücrete artış yapmamak için asgari ücreti döviz bazlı mukayese ederek KKTC mal ve hizmet piyasasında reel bir artış olmadan (alım gücü artmadan) maaşları abartılı göstermeye çalışmakta ve kendilerini hem ekonomi nosyonu açısından kifayetsiz ve gülünç duruma düşürmekte hem de çalışanların menfaatlerini hiçe saydıklarını yüzleri kızarmadan dellal etmektedir.
